Sprawozdanie WTK za rok 2021

Wielkopolskie Towarzystwo Kulturalne działa od 1962 roku, jest organizacją pożytku publicznego (KRS 0000103054). Misją WTK jest rozwijanie świadomości oraz aktywności regionalnej w nawiązaniu do dziedzictwa i współczesnej kultury Wielkopolski jako jednego z najbardziej czytelnych regionów historycznych w Europie. Zrzesza osoby i instytucje oraz lokalne    i regionalne stowarzyszenia kulturalne. Inicjuje oraz realizuje projekty społeczno-kulturalne w nawiązywaniu do dziedzictwa, wartości i potencjału kultury z całej Wielkopolski. Jest ośrodkiem ich współpracy ze środowiskami akademickimi, twórcami oraz instytucjami kultury, regionalistami i samorządowcami. Należy do współzałożycieli i aktywnych uczestników ogólnopolskiego związku stowarzyszeń Ruch Stowarzyszeń Regionalnych RP oraz Europejskiej Organizacji Kultur Narodowych i Regionalnych z siedzibą w Strasburgu. WTK swoje zadania realizuje poprzez:

  • promocję inicjatyw indywidualnych oraz zbiorowych na rzecz rozwoju kultury w Wielkopolsce,
  • upowszechnianie wiedzy o kulturze i społeczeństwie Wielkopolski w przeszłości i obecnie, 
  • integrowanie społeczności regionu wokół wartości kulturowych wnoszonych przez Wielkopolskę do dorobku ogólnokrajowego,
  • promocje aktywności społeczności lokalnych na rzecz rozwoju kultury,
  • reprezentowanie ruchu regionalnych stowarzyszeń kultury w Wielkopolsce wobec władz państwowych i samorządowych.

I. ZARZĄD WTK

W okresie sprawozdawczym Zarząd WTK działał w następującym składzie:

  • Jerzy Babiak (Poznań) – prezes
  • Norbert Kulpa (Puszczykowo) – wiceprezes
  • Maria Martyńska (Wągrowiec) – wiceprezes
  • Aleksandra Kowalska (Koło) – sekretarz
  • Kazimierz Krawiarz (Kórnik) – skarbnik
  • Kinga Babicz (Wągrowiec) 
  • Hieronim Dymalski (Poznań) 
  • Grzegorz Mokrzycki (Koło) 
  • Mariusz Polarczyk (Poznań)

Rok 2021 upłynął pod znakiem pandemii. Z członkami Zarządu utrzymywany był kontakt telefoniczny oraz mailowy. Mimo ograniczeń odbyły się cztery posiedzenia: 30 czerwca (hybrydowe), 17 i 20 sierpnia zdalne oraz 27 października w formie hybrydowej.                              

Zarząd podjął sześć uchwał o następującej wadze i treści: w sprawie zatwierdzenia sprawozdania merytorycznego za 2020 rok, sprawozdania finansowego za 2020 rok; przeznaczenia wpływu finansowego z podatku 1% za rok podatkowy 2020; przyjęcia 14 członków zwyczajnych (trzy uchwały). Prace Zarządu koncentrowały się wokół następujących działań: regionalizmu w kulturze Wielkopolski, Nagrody Głównej WTK, współpracy z instytucjami kultury i nauki, samorządami terytorialnymi, podmiotami gospodarczymi oraz regionalnymi stowarzyszeniami. Rozpoczęto przygotowania do obchodów 60-lecia WTK oraz zebrania sprawozdawczo-wyborczego, które przypadają w 2022 r.

II. OŚRODEK REGIONALIZMU WIELKOPOLSKIEGO

Prowadzony jest w pomieszczeniach Centrum Kultury „Zamek”. Zadaniem Ośrodka jest wspieranie rozwoju, promocja oraz dokumentowanie inicjatyw kulturalnych.  Ośrodek  realizował projekty kulturalne; gromadził i udostępniał informacje o działalności regionalnych stowarzyszeń kultury i regionalistów. Koordynował działalność wydawniczą   i prasową WTK, w tym wydawanie Przeglądu Wielkopolskiego oraz prowadził portal internetowy www.e-pw.pl Z usług Ośrodka korzystały stowarzyszenia kultury oraz regionaliści bez względu na formalną przynależność do WTK. Ośrodek współpracował z samorządem terytorialnym, instytucjami naukowymi i kulturalnymi oraz ośrodkami regionalizmu w kraju. Administrował obsługę organizacyjno - techniczną Zarządu poprzez pełnienie roli Biura WTK, które prowadził p. Sławomir Maćkowiak. Biuro czynne jest: wtorek, środa, piątek, w godzinach od 12:00 do 17:00; tel. 514 012 395; e-mail: biuro@wtk.poznan.pl 

III.  NAGRODA GŁÓWNA WTK

Nagroda Główna jest przyznawana przez Wielkopolskie Towarzystwo Kulturalne w Poznaniu za zasługi dla kultury Wielkopolski od 1970 roku. Do 2018 r. była przyznawana      w jednej kategorii, a od 2019 r. w dwóch: indywidualnej i zbiorowej.  Nominacje oraz Nagroda mają charakter honorowy. Formą wyróżnienia są dyplomy wręczane wszystkim nominowanym oraz statuetka Pegaz Wielkopolski. Może ją otrzymać osoba, zespół, organizacja lub instytucja. 

  W 2020 r. laureatem Nagrody indywidualnej został Jerzy Wojtaszek z Ostrowa Wielkopolskiego, natomiast nagrodę zbiorową przyznano grupie teatralnej „Echo Pałacu”  z Mroczenia. Sytuacja epidemiologiczna w kraju sprawiła, że Zarząd WTK podjął decyzję o wręczeniu nagród laureatom w miejscu ich działalności. Przekazanie statuetki Jerzemu Wojtaszkowi odbyło się 8 października, w trakcie corocznej gali organizowanej przez prezydenta miasta, na której dokonuje się uhonorowania osób zasłużonych dla ostrowskiej kultury. W imieniu WTK w uroczystości udział brali prezes Jerzy Babiak, Hieronim Dymalski oraz Tadeusz Kuraś. Nagroda zbiorowa została wręczona 9 października w szkole podstawowej w Mroczeniu podczas uroczystej gali uświetniającej pięć lat działalności szkolnego teatru „Echo Pałacu”. Statuetkę z rąk prezesa WTK Jerzego Babiaka odebrały opiekunki teatru Elżbieta Ilska i Joanna Gruszka.

Wyboru laureatów Nagrody Głównej 2021 dokona kapituła powołana przez Zarząd WTK. Ogłoszenie wyników nastąpi drogą elektroniczną (przewidywanym terminem ogłoszenia jest koniec marca 2022 roku). Wręczenie Nagrody Głównej nastąpi na indywidualne zaproszenie (przewidywanym terminem wręczenia jest czerwiec 2022 roku).  Z przyczyn organizacyjnych terminy mogą ulec zmianie (ostatecznie terminy uległy zmianie – ogłoszenie do końca sierpnia 2022., natomiast wręczenie jesienią 2022.).

IV. WSPÓŁPRACA WTK Z REGIONALNYMI STOWARZYSZENIAMI KULTURY WIELKOPOLSKI

W informacyjno-adresowej bazie danych dostępnej poprzez serwis internetowy WTK znajdują się adresy regionalnych stowarzyszeń kultury działających w Wielkopolsce.

Propozycje programowe WTK kierowane były do wybieranych każdorazowo przez Zarząd około 80 stowarzyszeń oraz ogłaszane na stronie internetowej Towarzystwa. Jednocześnie stowarzyszenia zamieszczały na stronie internetowej WTK informacje o swoich zamierzeniach i zrealizowanych przedsięwzięciach. Należały do nich m.in.:

  • "Utracona i odzyskana? Poznański sposób na niepodległość: 1939-1956” – cykl wykładów on-line (4,18.03.2021 r., Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk);
  • Poseł Franciszek Jerzmanowski i jego potomkowie - Konferencja w ramach festiwalu Kłodawskie Dwory (18.09.2021 r., Stowarzyszenie Kłodawskie Dwory i Gminny Ośrodek Kultury w Kłodawie we współpracy ze Stowarzyszeniem Potomków Sejmu Wielkiego);
  • Dni chwały i dni pogardy – konferencja (28.09.2021 r., kaliski Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego;
  • 100-lecie Towarzystwa Miłośników Koźmina Wielkopolskiego – uroczystości jubileuszowe (30.09.2021 r.);
  • Fotografie prof. dra hab. Tadeusza Cypriana sprzed 100 lat. Nieznane negatywy – wystawa (6.10.2021 r., Dziekan Wydziału Prawa i Administracji UAM Prof. dr hab. Tomasz Nieborak i Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich Oddział w Poznaniu);
  • X Jubileuszowe Dni Pracy Organicznej – uroczystości jubileuszowe (11-16.10.2021 r., Unia Wielkopolan);
  • Okoliczności rozpoczęcia budowy Kolegium Jezuickiego w Poznaniu – wykład (28.10.2021 r., Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Stowarzyszenie Historyków Sztuki, Oddział Poznański)
  • Praktyczne zastosowanie umiejętności staropolskiej sztuki walki - polscy wojownicy na polu bitwy w XVI-XVII wieku w oparciu o wybrane przykłady – wykład (21.11.2021 r., Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich Oddział Poznań);
  • Spółki, fabryki, czytelnie... Areny pracy organicznej – konferencja naukowa (23.11.2021 r., Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk);
  • Kazimierz Ruciński-Nagórny i Zygmunt Zaleski - wybitni obywatele Poznania – konferencja naukowa (25.11.2021 r., Towarzystwo Miłośników Miasta Poznania)

V. PRZEGLĄD WIELKOPOLSKI

„Przegląd Wielkopolski” jest kwartalnikiem adresowanym do szkół, urzędów administracji samorządowej, placówek kultury, redakcji prasy lokalnej, organizacji pozarządowych, regionalistów i przyjaciół Wielkopolski, Wielkopolan z urodzenia i wyboru. Do jego zadań należą: upowszechnianie wiedzy o Wielkopolsce, w tym jej historii i kulturze, integrowanie regionu oraz aktywizacja kulturalna mieszkańców, umacnianie tożsamości regionu oraz podtrzymywanie zainteresowania kulturą. 

W roku 2021 opracowano  i wydano  numery, poświęcone takim tematom jak:   studencki Poznań, czyli refleksje i wspomnienia obejmujące lata 1968-1989 (numer 1); turystyka polska i wielkopolska z okazji 70-lecia Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego oraz Koła Przewodników im. Marcelego Mottego w Poznaniu  (numer 2);  problemy ekologiczne i stan lokalnego środowiska w gminach (numer 3); wielkopolska tożsamość regionalna w jej różnych perspektywach: historycznej, politycznej, antropologicznej, geograficznej i  ekologicznej  (numer 4).   

Na stronie internetowej WTK funkcjonował Internetowy Przegląd Wielkopolski, który informował o zawartości kolejnych numerów PW oraz dostarczał aktualnych informacji  o bieżących wiadomościach regionalnych stowarzyszeń. Stanowił elektroniczne uzupełnienie kwartalnika wydawanego w formie papierowej.  Archiwalne numery czasopisma dostępne są również w wersji on-line.  Stronę prowadzi społecznie redaktor naczelny PW Stanisław Słopień.         

VI. INNE PROJEKTY I WYDARZENIA

Wielkopolskie Towarzystwo Kulturalne w Poznaniu udzieliło wsparcia dla inicjatywy upamiętnienia zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 poprzez ustanowienie daty 27 grudnia dniem święta państwowego. 

3 grudnia 2021 r. delegacja Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego złożyła kwiaty pod tablicą Polskiego Sejmu Dzielnicowego na budynku kina Apollo w Poznaniu. 

Ze względu na trwającą pandemię nie odbyły się w tym roku tradycyjne Dni Wielkopolski nawiązujące do tradycji pierwszego po latach niewoli Polskiego Sejmu, który obradował 3-5 grudnia 1918 roku w Poznaniu.

Ważnym projektem WTK jest tworzenie Słownika Delegatów na Polski Sejm Dzielnicowy, którego celem jest popularyzacja wiedzy o historii ojczystej poprzez zbieranie informacji, opracowywanie oraz publikowanie biogramów uczestników pierwszego po latach niewoli polskiego Sejmu, który zebrał się w Poznaniu 3-5 grudnia roku 1918. Punktem wyjścia jest spis delegatów opublikowany w "Dzienniku Polskiego Sejmu Dzielnicowego" wydanym przez Drukarnię i Księgarnię św. Wojciecha w Poznaniu w roku 1918. Spis delegatów znaleźć można również pod http://www.wtk.poznan.pl/sd/lista.aspx Jest to baza danych, w której nazwiska pogrupowano według regionów a w ich obrębie – według powiatów i miejscowości. 

WTK promuje swoją działalność na portalu społecznościowym Facebook. Stanisław Słopień prowadzi tam konto https://www.facebook.com/wielkopolskie.kulturalne, natomiast Katarzyna Zagłoba, doktorantka na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej UAM w Poznaniu prowadzi jako wolontaruszka konto https://www.facebook.com/PrzegladWielkopolskiWTK.  

POŻEGNANIA

Paweł Grzesiak - historyk i regionalista, prezes Towarzystwa Historyczno – Kulturalnego „Arsonium” w Wieruszowie, współtwórca Wieruszowskiego Słownika Biograficznego oraz nauczyciel w Zespole Szkół nr 2 w Wieruszowie, inicjator wielu działań oraz wydarzeń popularyzujących historię regionu. Współpracował z Wielkopolskim Towarzystwem Kulturalnym oraz Towarzystwem Przyjaciół Ziemi Ostrzeszowskiej. Uczestniczył  w organizowanych przez WTK obchodach kolejnych rocznic Polskiego Sejmu Dzielnicowego,   w tym w spotkaniach potomków delegatów na ten pierwszy po latach niewoli polski Sejm.

Henryk Skotarczyk - wybitny pedagog, wychowawca wielu pokoleń muzyków ludowych, budowniczy instrumentów regionu Kozła, współzałożyciel tego Stowarzyszenia w roku 1959 r., długoletni jego prezes oraz członek Honorowy.

Wiesław Romanowski - znany śremski lekarz, były dyrektor Wielkopolskiego Oddziału Reumatologicznego w Śremie, działacz wielu organizacji społecznych. Przez 12 lat był  w Zarządzie Towarzystwa Miłośników Śremu (dziś Towarzystwo Miłośników Ziemi Śremskiej), w latach 1977-1983 był 15. prezesem TMŚ, później (1983-1989) - wiceprezesem. 

Zarząd Wielkopolskiego Towarzystwa Kulturalnego w Poznaniu

Sprawozdanie finansowe - zob. do pobrania niżej.