Bohaterowie drugiego planu w walce o niepodległość

Z okazji 100 rocznicy odzyskania niepodległości, w ramach tematu badawczego „Pokolenia Polski Niepodległej”, w Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej 17 kwietnia 2018 r. odbyła się konferencja naukowa  zorganizowana przez Muzeum Niepodległości i Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w  Warszawie oraz Akademię Humanistyczną w Pułtusku. Partnerem Konferencji była Rada Krajowa Ruchu Stowarzyszeń Regionalnych RP, którego TMZŚ jest członkiem. Tytuł konferencji brzmiał „Bohaterowie drugiego planu w walce o niepodległość kraju” (II edycja).

I wojna światowa w znaczący sposób zmieniła kształt Europy i pozwoliła w 1918 r. na odrodzenie się niepodległego państwa polskiego. Polacy walczyli na różnych frontach, w różnych formacjach. Jednak niepodległość Polski zdobyta została nie tylko dzięki działaniom militarnym. Ogromne znaczenie miała także aktywna działalność różnych środowisk lokalnych.

Podtrzymywanie tożsamości narodowej, a potem kształtowanie odradzającego się państwa było udziałem stowarzyszeń, instytucji oświatowych, prasy, straży pożarnej, organizacji spółdzielczych i wielu innych. Działaczy tych środowisk można bez przesady nazwać bohaterami drugiego planu, a ich poczynania warte są przypomnienia – mówiła prowadząca konferencję dr Jolanta Załęczny.

Prelegentami byli przedstawiciele kilku muzeów, np. Historycznego, Niepodległości, Romantyzmu, Historii Miasta Lublina, J. Piłsudskiego, czy M. Skłodowskiej-Curie, uniwersytetów, np. Warmińsko-Mazurskiego z Olsztyna, Rzeszowskiego, Białostockiego,  Akademii Humanistycznej w Pułtusku, Zamku Królewskiego, Archiwum PAN i tylko dwóch organizacji pozarządowych: Towarzystwa Przyjaciół Ostrołęki i Towarzystwa Miłośników Ziemi Śremskiej.

TMZŚ postanowiło wszystkim uczestnikom tego spotkania przedstawić śremskich bohaterów, dla nas śremian - bohaterów pierwszego planu. Wśród 23 wygłoszonych referatów znalazł się referat „Udział śremskich powstańców wielkopolskich w walce o niepodległość Ojczyzny” zaprezentowany przez prezesa Jerzego Naskręta. Na tle wydarzeń okresu Powstania Wielkopolskiego w Śremie ukazane zostały trzy postacie: dra Seweryna Matuszewskiego, Daniela Kęszyckiego i mjr Stefana Chosłowskiego. Byli oni działaczami niepodległościowymi, ludźmi, którzy swą postawą i pracą dla Małej i Dużej Ojczyzny dokonali rzeczy niezwykłych, a dokonania ich są jednak mało znane szerszemu społeczeństwu.

W przerwie konferencji zwiedzono dwie stałe wystawy: „Więźniowie X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej” oraz wystawę obrazów Aleksandra Sochaczewskiego ukazujących martyrologię Polaków na Syberii.

I edycja konferencji odbyła się w listopadzie 2017 r. i spotkała się z dużym zainteresowaniem, zarówno ze strony zawodowych historyków, jak i miłośników historii. Temat nie został wyczerpany, lecz jedynie, jak stwierdzono, zasygnalizowany. Uczestnicy potwierdzali, że należy go kontynuować i przywoływać kolejne ważne, a wciąż mało znane nazwiska.

Organizatorzy zapowiedzieli wydanie publikacji pokonferencyjnej z tekstami wygłoszonych referatów.

Wiesława Grobelna


  • Prezes Jerzy Naskręt mówi o śremskich powstańcach wielkopolskich.